13 grudnia 1981 roku zatrzymał na moment rozpędzoną polską rzeczywistość. Przerwał wielkie marzenie ludzi o wolnym kraju. Siłami wojska i służby bezpieczeństwa przywrócił dawny „porządek”. Internował wolność. Chwilowo. Formalnie stan trwał półtora roku, niewiele dłużej niż solidarnościowy „karnawał”. W lipcu ‘83 został zniesiony. Jednak ostatni więźniowie polityczni siedzieli do połowy 1986 roku. Goniec z wydawnictwa, reżyser zaraz po filmówce, młody pracownik komitetu dzielnicowego, początkująca dziennikarka, motorniczy, ogrodniczka z MSW, kapitan z wydziału zabójstw, sekretarz organizacji partyjnej w dużej firmie, mały chłopiec, któremu zamknęli ojca, i inni to bohaterowie, których historia zwykle nie zauważa. Każdy z nich stał się częścią reporterskiej opowieści o jednym z najboleśniejszych momentów w dziejach powojennej Polski, kiedy wszystko przesiąknięte było polityką. Ludzi tych, niezależnie od tego, po której stronie barykady stali, łączy trudna historia czasów ich młodości. To bohaterowie szarej codzienności, wciągnięci w wojnę z niewidzialną siłą politycznej przemocy. Jak dostosowywali się do zakazów i nakazów stanu? W jaki sposób zamykały się za nimi ścieżki otwarte przed grudniem ‘81? Co pozwalało im trwać, i tworzyć enklawy wolności? Jakich musieli dokonywać wyborów? Kiedy słabli i gorzknieli? Dzięki czemu znów ogarniała ich nadzieja? Czy ten proces naprawdę się zakończył? Relacje bohaterów, nagrywane na bieżąco, a także w roku 1989 i w latach dwutysięcznych, przeplatają się z dokumentami władz partyjnych czy SB. Pokazują szczegóły tego kolizyjnego kursu, na którym Polacy znaleźli się w latach 80.

Zakup książki zrealizowano ze środków finansowych Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.

Zgodnie z kryterium historyczno-geograficznym w książce wydzielono 7 podstawowych grup, a w ich obrębie 25 regionów.Opisanych jest i zilustrowanych 25 strojów kiedyś powszechnie noszonych przez mieszkańców wsi i małych miast. W każdym regionie oprócz historii stroju zostały omówione jego cechy charakterystyczne, podstawowe surowce, krój, zdobienia. Ukazane zostanły także różnice wynikające ze zmieniającej się mody i te będące świadectwem stanu cywilnego. Podano również informacje, gdzie i kiedy takie stroje można jeszcze zobaczyć, poza ekspozycjami w muzeach etnograficznych. Niektóre można jeszcze kupić. Każdy strój zilustrowany został przynajmniej jedną fotografią oraz rysunkami lub fotografiami najbardziej typowych, reprezentatywnych elementów stroju, np. haftów. Publikację uzupełnia mapa Polski, na której zostały zaznaczone regiony, gdzie występują opisane ubiory.